A Tale of Two Seas: The Dead Sea and the Sea of Galilee

Sea of Galilee & Dead Sea Image credit: Billhogan77
                       
Nang na Khristian khat ebe Bible bi tam ga hiak thang nu tuipui (sea) Dead Sea khatle Sea of Galilee kounu meng ngaisu ngaak rwe. Heiba tuipui kani ya luitakrai (history) biza hiakthang nu zamak ka intun tanga Israel bi am me. Nang na kakhan nu zaye, kakhan maknu zaye. Pam tuda tuipui khat meng Dead Sea maktabe Thinu Tuipui diga basak thang nu bo? Heiba tuipui kani ding nga map bi phaang nge be, nai kale nu we hazamak ka heiba tuipui kani ding Jordan tuikwang na tui kathan kathan phunthang nuwe atiyeda hei kani om meiri ya tei tei ye. Tuipui khatna ring nu meiri phun ne tuipui khat na thinu meiri phun ne.

Sea of Galilee na Israel om kasak pekla (north) la amme. Jesu om bakaan bi heiba tuipui kom bi inmwan tamga am ngaak e. Roman empire bi heiba tuipui khatle bariak meng se tak ngaak e balang ba Sea of Galilee bi nga khatle saza nu khouring khatle thingna tamga am ngaak e. Heiba tuipui bahak pi Jisu na ba om sebok kathang dam nu meiri anina theiye. Aitga ba om sebok rwan le diga nga (fish) tam ga nam dam nu meiri le Bible bi hiak thang nge (see John 21:1-10). 

Atiluga Dead Sea (Thinu Tuipui) na Israel om kathwei (south) pekla am me. Mi kasem heiba tuipui bi kama talei kaling rakan nu hung luga tubasiat nu we diga le rinne. Heiba tuipui bi bachi saruk tamme. Hazamak ka bromide saruk le tamme. Atibriak pina ring nu khouring khatle thingna louna khatchale ring ngam mak e khatle mong ngam mak nuwe.

Anina Dead Sea le Sea of Galilee  om lang bi zong min khut ebe heiba tuipui kaniya 63 miles khakcha namla kalenu we. Atiyeda pam tuda tuipui khatna khouring, nga khatle thingkung na sip nu bo? Atiluga tuipui khatpina ring nu pot khatchale maak nu bo? Nang baning phaang mak po? Atiga map bi phaang chuiga phaang nge be theilune. 

Sea of Galilee bi tuiga ding chum chum za ong nu mak e (not stagnant) atiyeda bakhou lwaang khut nu tuiga maan na piswak lat luga Jordan tuikwang bi pilwang swak lat e. Bakhou tuiring kasak la zana khut nu tomak e atiyeda ding ong nu tui ding ga kathwei la pilwang sat lat e.

Atiyeda Dead Sea ding ga phaang lat o. Haba tuipui biga Jordan tui lwaang khutluga lwaang swak lat mak e. Heiba tuipui na lwaang khut nu tui ding za lou zalu ga piswak lat nu dinu ga bakhou khat chale maak e. Jordan tuikwang zamak ka tuiswan katei katei le Dead Sea bi lwang thang nge atiyeda bakhou na tuikwang khatpi pilwang swak nu dinu maak e.

Bible bi piswak nu om lang bi tamga hiak thang nge atiyeda sian piswak nu dingza piswak nu we diga lou nu we be laan nu ngaak ne.

Bible bi piswak nu om lang bi tamga hiak thang nge. Haga kasem phaang bacham zo.
Khopsaga tachi bwannu dinu thwei bi “Mi pakhat khat na balungning bi han thang nu ga pi ding gaye, kheithinu tomak ka mak tabe pi maknu za maknu danga pi mak ting gaye;  balangbe karo karoga pinu mi ding Rikrwang na kriang nge. Atiga balang bing bi, bakaan bathin nani khou baat nu to mak lang kasanu chwan bing khopsaga am dam lang Rikrwang na Baphaangkriang ga nani khou pi khopsa thang nu ngam me”. Nani nun aang ga pi ngam lang balang bing bi nani ding pi lung sat hang lune, haba om langna ani paan bina Rikrwang ding swanka lune." (2 Corinthian 9: 7-8 & 11) 

Aih Sanu Nun dinu thweibi “Nakhou ninu bing lang ga pi thang biyo. Nakhouna naom pot lou thou damme dabe haga kalou lat mak o. Mi nunna nani khou pi to thang nwam nu bin ga nani na le bani khou to thang biyo. Nanina nani ding kriang nuza ding kriang nge dabe, nani ding swanka lang pa am ambo? Balangbe nohmi nun na hakna bani ding kriang nu mi nun ding kriang nge”
(Luke 6: 30-32)

A gift opens the way and ushers the giver into the presence of the great. (Proverbs 18: 16)

A generous person will prosper, whoever refreshes others will be refreshed. (Proverbs 11:25)

Do not withhold good from those to whom it is due, when it is in your power to act.(Proverbs 3: 27)

The wicked borrow and do not repay, but the righteous give generously. (Proverbs 37:21)

Nang na kakhan nu zaye, pam toda abaan rwan na aisa nu bo? Maktabe pam tuda rwan na maisa nu dou nu bo? Dinu tangai tamga ngai zaye. Kasanu za dou luga lung nu heiya tom tak e, mak e diga rin za ngaak ne. Mi katam na riangre maisia nu dou nu zwe. Atiga anina Rikrwang rithoi ding za lou lang kakhan ne be soi lune. Kasak pi tuipui kani meiri gadan, tuiga lwang sat makka ding (stagnant) ting ong nge be barik khutlune khatle inza mak nu mak tabe laina phunswak nu tui gon lune. Atibriak pina ani na kangam nu bakaan, pot, choungbiak laa biak, sian batui , ningting katei katei ani lang khopka pithang ong nu heiya anikhou ri(hide) thang mak ka piswak ngam lang karam zo.

All Bible (English) references in the article are taken from New International Version (NIV).
If you like this article or have anything to share, comment below or write to us at isaacnka@gmail.com

Comments

Popular Posts