Documentation of Names of Animals and Plants in Inpui (Kabui) Naga
Image credit: Isaac Inkah |
Birds (Wild):
Anmu, anmuthilam, anmu tasung,babrung
bakrik, toktru, banet, bantha,bablaa, babnim, langkia, batru, baban, batazit,
bakapaan, thingrao basa, barit, badun, basakrwang, baapo, tokret, bakaphin,
koklo, batingzin.batoktraan (kathi ankhong), tinga basa, banphin, khwakou basa,
sangbasa, tuha, bakachit. Baanchom, baanchek, baluthong, baan zaan, barhi,
barhui, sabunrwang, baan kaak, ba-ak, penkharop, kanei basa, banet, badi,
pasambu, babrai, barangou, pwakphou, batingkwan, basu, karereba, chikchik,
tazwan basa, baangki, mik khan, bazin, chichariow etc.
Kwanpin, teina, babaak
Animals (Wild):
Talup, taphu, taku, (kak-ke, taki),
kabui, tabiang, chagui, taha,tazong, kongkoi, taangza, bazuchou, bazu,
zulei(thiaow), tangia, takhu, kabom, takei, tatum, tari, sarabok, tangan,
nganthong, sanun, tangza, tangzo, Barun, kazuk, takhi, tabiang, khuthan,
khuthaan, taram, khweiphok, etc.
Snakes: Thaan, barun
sok, dintu, brunliam etc.
Domestic Animals:
Ui, sen, senloi, sentak, bong garo, bok,
aan, ka-nga, matnu,toksa, ken, rakwan, zao, banphi, bazu, nga etc.
Animal skin use for different purposes:
Ken mun, rakwan mun, sen mun, senloi
mun, rakwan sam, etc.
Fishes:
Kalei nga, lungpop, ngarui, ngazem, nga
ou, ngaachan, nga meithin, ngasaang, nga sen, kharabaang, nga leng, hawai pek,
ngami, nganaan, ngalim, ngamu, nga brun etc.
Frog:
Ka-uh teng, ka-uchok, naka-uh,
thingkwang ka-uh, moreh ka-uh.
Crab (Kachin, Tuikwaang):
Aida, ailam, aimu, kachin-ai, taphoi,
ai-naan etc.
Insects:
Takhao takit- takhao kon, takhao rwang,
ui som, takhao sen, takurit,Khoutun, tapaan, antwei bokla, antwei khu, tambong,
takaat khu, kacheche, luan luan, taket,pulang tamphun, chiraan raan nu(rikrwang
zanbu).api sumtru trum.
Spider:
Thimong keimong, chiraan raannu,
Jungle Fruits:
Thingkwannu, talwan kra, takhaan kra, ta
khiangkra, phin banra, tarwei kra, ngalung kra, tabaat, tataat, tangongkra,
tapiat kra, kalingkra, nimbung kra, tathit, charuphon, louchun kra, bungkao,
meibaam kra, kabai kra, tachun kra, sitabon, phokphok, bokpuisumun, tokra,
thingthum, thingnei, rui kra, khu heinous, kongkra, bakhwei kra, takei kra,
kamui kra, taru kra, ladoikra, tasiatkra, karu kra, simdai kra, kama, ziaknam
kra etc.
Indwan Thakra (Domesticated Fruits):
Bageikra, ruikra, heipong, heinou,
champra, heisang, heika, heithum, kumla, tangenkra, naspati, takei kra, putong
kra, nachang, thiraang thakra, heizi, tokra, tarwei kra etc.
Mushroom:
Kapasi, kapakin, taswei kra, tamtung
kappa, kan kana kappa, langkia kappa, lokzang kapa, tariang kappa, sangbu,
tomziak, bazu kana, ramzi, kapachiap.
Bees:
Namria khwei, khwei dei, kazing khwei,
khwei khaan, khwei za at, khwei tamsiang, leinang khwei, khwei rwei, an kang
khwei, meitong khwei, uisu khwei, khwei tamte, thingmong raan khwei, kathi
khwei, khwei bazin, khweiba, uidong khwei, khweizik, khweidei,
Flowers
Orchids:
Reithao, meithin rei, takung, saangrei,
tarumkum, rei kachang, thinphaangba rei
Wild flowers: inchom-paan, inbao-paan etc.
Home Grown Flowers:
Sanareirei, engellei, reizing, rei-baziow, toksarei, reiphun, kaboklei, buswangrei, thabaanrei, lumik rei, ketpak
rei,leipaklei etc.
Home Grown Vegetables:
Bilendari, siphok, batei siphok, kopi
paan, anam, tinlou , alu, beta ke, beloi,khamensin, baan, sangmaikra, amai,
ankhiang, betaswei, ankhaang kra, ankaang kra, bok amai, nachang, andwan
kasansa, anchok klwaang, bon, ancham, bepui, daskut, lianto
Creepers:
Banthai, banra, amai, bok amai, daskut,
beloi, betake, sathum,
Others:
Saang, kichaak, dun, neem, kleem,
ankhiang, banran, baan, amai, sathum, kathing, ai rim, ai, baruksi, umbrok,
beswei, betaswei, tamtou, bepui, betake.
Wild vegetables:
Antam, kwanphe, phirup, anbakhian, duizwan andian, andian,anrwei,
aipaan,nachangket, antwei,anlwei, anpum, angaak, antarat, an bachiang,
anbakhian,tangemzik, amongzik, inbowzik, anting, aanbow, anbasai, anbong,
anthingna, kamazik,khang, kama, anrounu,angang, alwak, kwangprek, senziak,
tamsai na, sitabon na
Roots Collected From the Jungle:
Langkwa, tangong, sango, louda, phirup.
Fermented:
Ninthu, ankhiang, ancham, antweithun etc.
Dried vegetables:
Ankhiang, ancham, antwei, andwan kasan
sa, baan kwang, nachang, etc.
Tea:
Laiki, coffee, cha,
Paddy Species:
Loupui(trik), banglai,
sang sen, tokra saang, achonsaang, tamnaang
Tools:
Chem., katu, thindoi, hamei, aramda,
liplei, zupaak, tamthit, keiti, than, chakakei, sangkhwei, rei, tren, zamphat,
belcha, tru,
Wild Banana:
Na-um, (Nathan not related to banana), naset, etc.
Medicinal Plants- takhi
USed as Soaps:
Neembung na, sukzao tui, takhoi
(sanaan), chagou kra, etc.
Musical Instrument-
Khwang, siantwei, sianbung, tra, pope,
baanza, bengun, etc.
Handicraft Products:
Khaolwang, raak taan, meidung, loklei,
sianpai, bra, chowki, busaraak, inbaang, etc.
Handloom products:
Pwansin, pwansoi, khao, ring kabet, kong
khaak,kanet, kut thop, lukhim,
Tools
and implements: laa, laatiam, laadoi, laaraak, khweilu, thaomei, keiti,
takuthan, laataap, etc.
Rivers:
Tuilangkwa, Ra-ah and Lingkwa-
(tributary):
Nungrakwa, Sensikwaang, Manukwa, Tuipuikwa, Kanaikwa, Toupaangkwa etc.
Mountain (Ramwan):
Antrimwanbut, Kabuikhulle, Banphi Ramwan
etc
Ponds (Tuikhun):
Haochong - Kou tuikhun, amulu tuikhun,
koudop tuikhun, inkou tuikhun, tuikhun pui, Inwantuikhun, etc.
Occupation other than Farming &
Agriculture:
Chemthwangnu. Kathiam tonu, Khwei rounu,
khweitunu, khwei bazwangnu,
Ngalanu, bara ret nu, nga kainu, lung
kadengnu, diam tunu,kalangsatnu, khoichupnu, krwa badwannu, Basa kaapsanu, pha
bachungnu, kapsang, kaneisianu, khaplaang, basakhwang,
Animal Traps:
Bangkhwaang, kaplaamg, kanei sianu neiriat,
kapsang etc.
This article is just for basic information and awareness. Additions are most
welcome
Comments
Post a Comment